Weet je nog die recessie van begin deze eeuw? De internetzeepbel was geknapt
en na de aanslagen op 11 september 2011 stortte de wereldhandel in. De
dreiging van een aanval van de VS op Irak dreef de olieprijs op tot grote
hoogte.

En herinner je de recessie van begin jaren negentig van de vorige eeuw nog?
Door te hoge loonstijgingen was het Nederlandse bedrijfsleven niet meer
concurrerend. De investeringen van bedrijven daalden drie jaar op rij en de
staatsschuld tikte bijna de 80 procent aan.

Forse klappen
Nee, heb je geen enkele herinnering aan deze recessies? Dat kan kloppen, want
hoewel de Nederlandse economie in zowel begin jaren negentig als begin van
deze eeuw forse klappen kreeg te verwerken, was er nooit sprake van een
echte recessie.

Volgens de technische definitie is een economie in recessie als er sprake is
van minimaal twee opeenvolgende kwartalen met economische krimp. Tussen 1991
en 1993 kende ieder jaar een krimpkwartaal. Maar nooit volgden die elkaar
op. Altijd zaten er meerder kwartalen met groei tussen.

Begin deze eeuw kwamen we heel dichtbij. In het derde kwartaal van 2001, vlak
na 9/11 kromp de economie en in het eerste kwartaal van 2002 ook. Maar het
kwartaal ertussen was sprake van een klein beetje groei. Eind 2002 en begin
2003 was er ook zo’n sandwich van twee krimpkwartalen met een groeikwartaal
er tussenin. In echte recessie zat Nederland niet. Net niet.

Uitbreken kredietcrisis
Dat gebeurde wel in 2009. En flink ook. Na het uitbreken van de kredietcrisis
kromp de economie drie kwartalen op rij. Het was de eerste recessie sinds
1982, en de diepste sinds 1931. Op die recessie volgde acht
achtereenvolgende kwartalen met groei. (Zie IN
BEELD: Tweede Recessie)

Maar in het derde kwartaal van 2011 daalde het bruto binnenlands product weer,
met 0,2 procent. De eurocrisis was overgegaan in een vertrouwenscrisis bij
burgers en bedrijven. Investeringen en consumptie namen af. Ook de
bezuinigingen lieten zich voelen en de overheidsbestedingen daalden fors.

Was dit het begin van een nieuwe recessie? De tweede in minder dan drie jaar?
Het zou goed kunnen. Uit eerdere ramingen blijkt dat het Centraal Planbureau
verwacht dat ook in het laatste kwartaal van 2011 de Nederlandse economie
kromp.

Winkelverkopen daalden
Recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geven aan dat
het volume van de winkelverkopen in december daalde. Ook de export van
Nederlandse bedrijven nam af. In de industrie groeide de productie wel,
volgens het CBS. Maar de inkoopmanagersindex duidde die maand juist op
flinke krimp in de industrie. Dat zijn allemaal geen beste voortekenen.

Maar of Nederland echt in een recessie is beland, weten we pas vanochtend. Om
half tien maakt het CBS de eerste schatting voor het bbp in het vierde
kwartaal bekend. Komt daar toch een lichte groei uit, dan heeft de economie
– net als begin jaren negentig en begin deze eeuw – de recessie
ternauwernood vermeden. Presenteert het CBS een negatief percentage, dan
zitten we toch echt weer in een recessie.

Catshuis vast geboekt
Premier Markt Rutte heeft alvast het Catshuis voor drie weken geboekt. Die
eventuele recessie brengt nieuwe tegenvallers met zich mee. Om aan de eigen
begrotingsregels, en die van Europa, te voldoen, moet het kabinet met nieuwe
miljardenbezuinigingen komen. Ook nieuwe lastenverzwaringen zijn dan
onontkoombaar. Rutte denkt in maart drie weken nodig te hebben om de
bezuinigingsoperatie met CDA en PVV uit te onderhandelen.

Als Nederland in een nieuwe recessie zit, heeft ons land dus ook een nieuw
regeerakkoord en een nieuw gedoogakkoord nodig. En als ze er na drie weken
nog niet uit zijn, misschien ook wel nieuwe verkiezingen en een nieuw
kabinet.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl